بزرگترین پل غیر خودرویی ایران، فضایی برای ماندن + آشنایی با لیلا عراقیان طراح پل طبیعت – بلاگی ها

بزرگترین پل غیر خودرویی ایران این پل فراتر از خواسته‌ها رفت و نه تنها به نمادی برای اراضی عباس‌آباد تبدیل شد بلکه در کنار نمادین بودن به آنچه کاربران بر روی آن تجربه می‌کنند نیز توجه داشته و برای آنان تجربه‌ای خوشایند از فضا را رقم زده است.

طراحی نهایی، محاسبات و تحلیل‌های سازه‌ای پل طبیعت از پاییز ۱۳۸۸ شروع شد و یک سال بعد به مرحله اجرا رسید. عملیات ساخت این پل، ۴ سال به طول انجامید و در نهایت در پاییز ۱۳۹۳ افتتاح شد. این پل مانند یک پاره خط دو نقطه را به هم متصل نمی‌کند، بلکه در هر سمت به چند شاخه منشعب می‌شود و چند نقطه از یک سمت را به چندین نقطه در سمت دیگر مرتبط می‌سازد. با توجه به قرارگیری شمالی- جنوبی هر دو پارک در دو طرف بزرگراه، ایده طراحی چیزی فراتر از یک پاره خط، این امکان رو ایجاد می‌کند که پل تا نقاط دورتر، حتی تا ورودی‌های هر دو پارک گسترش یابد. این پل معبری برای رسیدن از نقطه‌ای به نقطه دیگر نیست بلکه از ابتدا به عنوان “فضایی برای ماندن” طراحی شده است. این پل به دنبال بهانه و امکان کافی برای ماندن کاربرها روی آن بوده است و با ایجاد فضای سبز، فضاهای نشستن یا عملکردهای تفریحی دیگر مانند رستوران و کافه، گویی هر دو پارک تفریحی روی پل ادامه می‌یابند و به وسیله پل به هم متصل می‌شوند.

آنچه که باید درباره بزرگترین پل غیر خودرویی ایران بدانید

پل طبیعت با داشتن ترکیبی از چند مسیر منحنی سبب می‌شود، مناظری که به چشم ناظران می‌آید بی‌نهایت باشد. در این پل با نامشخص بودن انتهای مسیر، کاربر به جای رفتن، در یک مسیر رازآلود گم می‌شود و با کم کردن سرعت حرکت خود، به گشت و گذار و تفحص می‌پردازد. با توجه به انبوه درختان در هر دو طرف پل، تلاش طراحان در به حداقل رساندن تعداد ستون‌ها و کمترین مداخله در طبیعت بوده است. گفتنی است که در طراحی این پل، سازه و معماری منفک از یکدیگر نیست و ارتفاع سازه به گونه‌ای انتخاب شده تا بتواند خود یک فضای معماری و قابل استفاده برای انسان ایجاد کند، با توجه به این سازه، پل به صورت یک خرپای سه بعدی با فرمی پویا در دو سطح پیوسته است که بر سه ستون با فرمی شبیه درخت قرار می‌گیرد که در این نقاط، سازه ارتفاع بیشتری پیدا می‌کند و به سه طبقه می‌رسد. این پل حدود ۲۷۰ متر طول و بین ۶ تا ۱۳ متر عرض متغیر دارد و دهانه‌های آن از شرق به غرب به ترتیب ۶۸، ۹۴، ۶۸ و ۳۹ متر است.

چند نکته معماری درباره پل طبیعت

سازه اصلی پل از لوله‌های فولادی به قطر حداکثر ۵۵ سانتیمتر تشکیل شده است که تک‌تک قطعات در محل جوش داده شدند. کفسازی پل از نوعی چوب کامپوزیت صد در صد قابل بازیافت است که با ظاهری شبیه چوب مسائلی مانند نیاز به نگهداری و تغییر رنگ که مختص چوب طبیعی است را ندارد. رنگ هندریل‌ها و بدنه پل هر دو به رنگ نقره‌ای است تا با خنثی بودن تضادی با آسمان، فضای سبز دو طرف، نمای شهر و کوه‌ها نداشته باشد. نیمکت‌ها به گونه‌ای هستند که گویی از زمین بلند شده و به نیمکت تبدیل شده‌اند. روشنایی اصلی روی پل از طریق نورهای خطی در داخل هندریل‌ها انجام گرفته است.

سه سطح ارتفاعی پل توسط رمپ و پله به یکدیگر متصل می‌شوند و این رمپ‌ها که به صورت پیوسته طبقات را به هم وصل می‌کنند، این امکان را به وجود می‌آورند که پل با توجه به شکل سازه و اختلاف سطح دو نقطه ابتدا و انتهای آن، خود نیز در سطوح مختلف دارای شیب‌های ملایم و متغیری باشد. سطح اصلی(دوم)، از سمت غرب هم‌تراز پارک آب‌وآتش و از سمت شرق هم‌تراز پارک طالقانی است و بیشتر مختص حرکت افراد پیاده، دوچرخه و کالسکه است. سطح زیرین نسبت به بالا نیمکت‌های بیشتری دارد و با داشتن رستوران، بیشتر برای ماندن است. سطح سوم که در بالای دو ستون اصلی قرار دارد، یه سطح کاملا باز است که می‌تواند مکانی برای اجرای موسیقی یا نمایش و یا فضایی برای سایر فعالیت‌های هنری باشد و به زیباترین شکل ممکن از بالاترین نقطه قابل تجربه کردن است، تجربه‌ای که می‌تواند نه تنها برای ساکنان شهر، بلکه برای همه کسانی که به تهران سفر می‌کنند بسیار خاطره‌انگیز و منحصر به فرد باشد.

لیلا عراقیان طراحی بزرگترین پل غیر خودرویی ایران کیست؟

اما پل طبیعت، این بزرگترین پل غیر خودرویی ایران را چه کسی ساخت؟ لیلا عراقیان معماری ۳۹ سالی ایران طراحی این پل است که پس از احداث آن حسابی در مرکز توجه قرار گرفت.  لیلا عراقیان مدرک کارشناسی معماری را از دانشگاه شهید بهشتی و فوق لیسانس را از دانشگاه بریتیش کلمبیا کانادا گرفت.  او در سال ۱۳۸۴ به همراه علیرضا بهزادی شرکت سازه‌های پارچه‌ای دیبا را تأسیس کردند و در سال بعدش اجرای سازه‌های چادری پارک آب و آتش تهران را به عهده گرفت.

او درباره چگونگی باز شدن پای خود و تیمش به این پروژه به جای جم می‌گوید: فکر می‌کنم سال ۸۵ بود که به خاطر تبلیغاتی که کرده بودیم برای کار در اراضی دعوت شدیم. کار آلاچیق‌های بوستان را به عهده گرفتیم. یک محوطه بود که سقف اسپیس فریم داشت. یک پوشش ساده و صاف بود و هفت‌صد مترمربع پارچه داشت.

اما عراقیان چطور پروژه پل طبیعت را در دست گرفت؟ به گفته او بعد از اینکه پروژه‌های آمفی‌تئاتر آب‌وآتش، بازار گل و پل ابریشم دو را به عهده گرفتند. در مرحله طراحی این پروژه‌ها فراخوان طراحی پل طبیعت که آن زمان نامش پل پیاده شهید مدرس بود مطرح شد. تیم عراقیان در این مسابقه شرکت کرد و برنده شد. هر چند او می‌گوید طرح اولیه‌ای که در مسابقه هم شرکت کرد، قسمت روی اتوبانش از این‌که هست خیلی ساده‌تر بود.

او با اشاره به زمانی که پروژه را برنده شدند، می‌گوید:  وقتی برنده شدیم داشتم در کانادا فوق‌لیسانس می‌خواندم. مرخصی گرفتم و برگشتم ایران تا پای‌کار باشم. می‌دانستم با یک گروه سازه‌ای حرفه‌ای کار می‌کنم که کارشان را بلدند و من فقط روی طراحی فرم تمرکز داشتم و نگران مسائل فنی نبودم. همیشه می‌گویم خوشمزه‌ترین قسمت و پز دادنش برای من است ولی حقیقت این است که زحمت و سختی کار بر عهده تعداد زیادی از دوستانم بود. هم حس می‌کنم که خیلی خوش‌شانس بودم و هم از آن‌ها خجالت می‌کشم که همه‌اش اسم مرا می‌برند.